Umbradetektywi.plUmbradetektywi.pl

  • Strona główna
  • O nas
  • Opinie
  • Detektywistyka
    • Sekcja spraw cywilnych
    • Sekcja spraw karnych
    • Wywiad gospodarczy
    • Tajemniczy klient
    • Usługi detektywistyczne Warszawa
    • Usługi dodatkowe
    • Cennik
  • Usługi prawne
    • Obsługa prawna firm Wrocław
    • Prawo Gospodarcze Wrocław
    • Windykacja Wrocław
    • Rozwody Wrocław
    • Prawo Karne Wrocław
    • Pomoc frankowiczom Wrocław
    • Upadłość konsumencka Wrocław
  • Blog
  • Praca
  • Kontakt
Skontaktuj się z nami!

Strzały w galerii sztuki. Kulisy zamachu na prezydenta Narutowicza

autor Mikołaj Mieszkalski / niedziela, 03 lipca 2022 / Opublikowano w Opowieści kryminalne na faktach

Wybór Gabriela Narutowicza na prezydenta wzmocnił polityczne podziały. Środowisko endecji gwałtownie zaprotestowało, a na ulicach zawrzało od zamieszek. Nowy prezydent był zaciekle krytykowany, niechęć wobec jego osoby rosła z dnia na dzień. 16 grudnia 1922 r. doszło do tragedii.

Gabriel Narutowicz — polityczna kariera

Gabriel Narutowicz wkroczył do polskiej polityki we wrześniu 1919 r. Zaproszony przez rząd, wrócił do kraju ze Szwajcarii i aktywnie zaangażował się w odbudowę państwa polskiego. Doświadczenie zdobyte podczas pracy w Szwajcarii wykorzystał po objęciu funkcji ministra robót publicznych w rządzie Władysława Grabskiego 23 czerwca 1920 r. Nieco ponad 2 lata później, bo 28 czerwca 1922 r. objął tekę ministra spraw zagranicznych w rządzie Artura Śliwińskiego. Po wyborach w roku 1922 zachował stanowisko ministra spraw zagranicznych w rządzie Juliana Ignacego Nowaka.

Nieoczekiwanie, zaproponowano mu kandydaturę w grudniowych wyborach prezydenckich. Ostatecznie przyjął on propozycję działaczy PSL „Wyzwolenie”. O jego wygranej 9 grudnia 1922 r. przesądziły głosy lewicy, mniejszości narodowych oraz PSL „Piast”. Otrzymał on 289 głosów, a jego główny rywal, Maurycy Zamoyski, 227. Od razu po wyborze jego przeciwnicy zaczęli organizować kampanie dyskredytujące go w oczach społeczeństwa. W dzień zaprzysiężenia na prezydenta endecja wznieciła w Warszawie uliczne rozruchy. Protestujący próbowali siłą powstrzymać Gabriela Narutowicza, blokując ulice wiodące do gmachu sejmowego. Do zaprzysiężenia na prezydenta jednak doszło, odbyło się ono 11 grudnia 1922 r. w Warszawie.

Zabójstwo prezydenta — kim był zamachowiec?

Do zamachu na życie pierwszego prezydenta Rzeczpospolitej Polskiej doszło 16 grudnia 1922 r. w warszawskiej galerii sztuki Zachęta podczas uroczystego otwarcia wystawy sztuk pięknych. Gabriel Narutowicz zatrzymał się, by podziwiać obraz „Szron” Teodora Ziomka, kiedy otrzymał trzy strzały w plecy. Zmarł na miejscu. Morderstwa dopuścił się malarz i pedagog, Eligiusz Niewiadomski. Do dziś powody, dla których zabił prezydenta, nie są znane.

Napastnik nie próbował uciekać, przyznał się do winy oraz poprosił o najwyższy wymiar kary. Eligiusz Niewiadomski był wykładowcą akademickim, krytykiem sztuki, miał 53 lata i był szanowany w środowisku. Tym trudniej było zrozumieć, co pchnęło go do tego czynu. Podczas procesu tłumaczył, że pierwotnie planował zabić Józefa Piłsudskiego, a zamach na prezydenta Gabriela Narutowicza był „[…] jednym z epizodów walki o naród, walki o polskość Polski.[…]”. 30 stycznia 1923 r. został skazany na karę śmierci przez rozstrzelanie, która została wykonana dzień później przez kompanię szkolną 30. Pułku Strzelców Kaniowskich na stokach Cytadeli. Nieliczni znajomi zamachowca zgodnie twierdzili, że był skrytym samotnikiem, zarzucali mu brak równowagi oraz skłonność do gwałtownych reakcji i radykalizmu. W środowisku postrzegany był jako osoba surowa, popędliwa, a nawet bezwzględna. Nie cieszył się sympatią wśród kolegów i interesantów, lekceważył otoczenie, a jego aspołeczny charakter podsycały wybujałe ambicje.

Najwięcej informacji o Eligiuszu Niewiadomskim udzielił jego kolega z pracy, malarz, Jan Skotnicki. Według jego relacji Niewiadomski był antysemitą i wariatem. Skotnicki zwrócił uwagę na jego pryncypialność i bezwzględność ideową. W swoich wspomnieniach o zamachowcu poruszył wątek jego autodestrukcyjnej natury, która, być może, pchnęła go do morderstwa prezydenta. Pod koniec 1921 r. Eligiusz Niewiadomski został wyrzucony z pracy w Ministerstwie Sztuki i Kultury z powodu kłótni z samym ministrem, stał się bezrobotny i jeszcze bardziej wyalienowany. Skotnicki uznał ten fakt za kluczowy krok na drodze ku przepaści. Niewiadomski był człowiekiem zbyt dumnym i ambitnym, by po prostu odebrać sobie życie, dlatego wybrał zamach, czyn, który na zawsze zapisał go na kartach polskiej historii.

Pożegnanie prezydenta

Odgłosy strzałów ściągnęły na miejsce zdarzenia pozostałych uczestników wystawy. Wśród nich znalazła się poetka Kazimiera Iłłakowiczówna, która poleciła położyć Gabriela Narutowicza na podłodze, uklękła przy nim i ułożyła jego głowę na swoich kolanach. Obecny na sali ksiądz odmówił modlitwę. Poetka wspominała później, że zamknęła Narutowiczowi oczy i przewiązała mu twarz białym szalikiem, a o swoich odczuciach mówiła tak: „Bolało mnie uczucie osamotnienia tego trupa, którego barki i głowa tak ciążyły na moich kolanach.”

Pogrzeb Gabriela Narutowicza odbył się 19 grudnia 1922 r. w podziemiach bazyliki archikatedralnej św. Jana Chrzciciela w Warszawie. Zabójca prezydenta został rozstrzelany przez pluton egzekucyjny 31 stycznia 1923 r. Jego ostatnie słowa brzmiały: „Ginę za Polskę, którą gubi Piłsudski”. Gabriel Narutowicz spoczął na warszawskich Powązkach. W jego pogrzebie uczestniczyło ponad 10 tys. ludzi, w dużej mierze były to osoby wspierające Narodową Demokrację, z którą powiązany był Eligiusz Niewiadomski.

Śmierć prezydenta Narutowicza odcisnęła piętno na osobie marszałka Józefa Piłsudskiego i wzmogła jego niechęć do Narodowej Demokracji. W pewnym stopniu czuł się odpowiedzialny za ten zamach, ponieważ to on był początkowym celem. Środowisko poetów również poczuło się dotknięte tragedią, która zainspirowała ich do stworzenia kilku utworów jej poświęconych. Antoni Słonimski napisał wiersz „Na śmierć prezydenta Narutowicza”, a Julian Tuwim stworzył utwór „Pogrzeb prezydenta Narutowicza”. Zamach jeszcze przez lata był często poruszanym tematem, a wydarzenia, które się wtedy rozegrały, stały się symbolem brutalnej walki sił politycznych.

  • Tweet
Tagged under: Eligiusz Niewiadomski, Gabriel Narutowicz, Józef Piłsudski, morderstwo prezydenta

Co możesz przeczytać jeszcze

Sutenerzy z Wrocławia
Wymordował całą rodzinę
Śmierć w oczach matki – historie kobiet, które zamordowały swoje dzieci

Dodaj komentarz Anuluj pisanie odpowiedzi

Oceń ten artykuł

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Najnowsze wpisy

  • Aplikacje niebezpieczne dla dzieci

    Nowoczesne technologie ułatwiają funkcjonowanie...
  • 26 lat bieszczadzkiej zmowy milczenia – czy zagadka śmierci Marka Pomykały na pewno jest wyjaśniona?

    Bieszczady nie zapominają. Pamięć o w...
  • Wakacje marzeń zamieniły się w koszmar. Co spotkało Biankę

    Krystalicznie czysta woda, gorący piasek pod&nb...
  • Wybrane metody pracy detektywa

    Jak wygląda praca detektywa? Społeczeństwo częs...
  • Student zniknął w barze. Nigdy go nie odnaleziono

    Spędzał wieczór ze znajomymi w barze....

Archiwum

  • wrzesień 2023
  • sierpień 2023
  • lipiec 2023
  • maj 2023
  • kwiecień 2023
  • marzec 2023
  • luty 2023
  • styczeń 2023
  • grudzień 2022
  • listopad 2022
  • październik 2022
  • wrzesień 2022
  • sierpień 2022
  • lipiec 2022
  • maj 2022
  • kwiecień 2022
  • marzec 2022
  • luty 2022
  • styczeń 2022
  • grudzień 2021
  • listopad 2021
  • październik 2021
  • wrzesień 2021
  • sierpień 2021
  • lipiec 2021
  • czerwiec 2021
  • maj 2021
  • kwiecień 2021
  • marzec 2021
  • luty 2021
  • styczeń 2021
  • listopad 2020
  • październik 2020
  • sierpień 2020
  • lipiec 2020
  • maj 2020
  • kwiecień 2020
  • marzec 2020
  • luty 2020
  • grudzień 2019
  • listopad 2019
  • październik 2019

Kategorie

  • Niewyjaśnione zbrodnie
  • Opowieści kryminalne na faktach
  • Porady detektywistyczne
  • Zaginieni

Skontaktuj się z nami

Telefon:

+48 505-920-051

E-mail

biuro@umbradetektywi.pl

lub wypełnij formularz kontaktowy

  • Strona główna
  • O nas
  • Opinie
  • Oferta
  • Cennik
  • Blog
  • Oferty pracy
  • Kontakt
  • Polityka prywatności

 

projekt i realizacja codovado.pl

TOP
Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim urządzeniu końcowym. W każdym momencie możesz dokonać zmiany tych ustawień. AkceptujęNie akceptuję Czytaj więcej
Privacy & Cookies Policy

Privacy Overview

This website uses cookies to improve your experience while you navigate through the website. Out of these cookies, the cookies that are categorized as necessary are stored on your browser as they are essential for the working of basic functionalities of the website. We also use third-party cookies that help us analyze and understand how you use this website. These cookies will be stored in your browser only with your consent. You also have the option to opt-out of these cookies. But opting out of some of these cookies may have an effect on your browsing experience.
Necessary
Always Enabled
Necessary cookies are absolutely essential for the website to function properly. This category only includes cookies that ensures basic functionalities and security features of the website. These cookies do not store any personal information.
Non-necessary
Any cookies that may not be particularly necessary for the website to function and is used specifically to collect user personal data via analytics, ads, other embedded contents are termed as non-necessary cookies. It is mandatory to procure user consent prior to running these cookies on your website.
SAVE & ACCEPT