Joachim Knychała z dumą opowiadał o swoich zbrodniach. Zasłynął jako największy seryjny morderca ze Śląska. Działał w latach 1974 — 1982. Polował na kobiety, by następnie wykorzystywać je seksualnie. Wzorował się na innym seryjnym zabójcy, a był nim „Wampir z Zagłębia”, czyli Zdzisław Marchwicki. Dlaczego aż tak zafascynowały go jego zbrodnie? Co sprawiło, że przykładny mąż i ojciec wkroczył na drogę morderstw?
Lata młodości — zanim stał się mordercą
Joachim Knychała urodził się w Bytomiu, w roku 1952. Był synem Polaka i Niemki. Wychowywał się bez ojca, zapracowana matka nie miała dla niego czasu, dlatego opiekowała się nim babcia, która nie akceptowała jego polskich korzeni i znęcała się nad wnukiem. To ona zaszczepiła w nim tak wielką nienawiść do kobiet. W szkole także był prześladowany ze względu na pochodzenie. Z powodu złego traktowania często uciekał z domu i włóczył się po okolicy, odskocznię od problemów znajdował również w książkach.
Na drogę przestępczą wkroczył, mając 19 lat. Wtedy, po raz pierwszy został aresztowany i skazany na trzy lata więzienia za usiłowanie gwałtu. Wyszedł po roku za dobre sprawowanie, ale nasiliła się jego nienawiść do kobiet, czuł, że niesłusznie trafił za kratki. Gwałtu miał dokonać z dwoma innymi kolegami, twierdził jednak, że dziewczyna zgodziła się na seks, a on jest niewinny. W ten sposób zrodziła się w nim chęć zemsty na płci przeciwnej.
Rok 1974 był kluczowy w przestępczej karierze Joachima Knychały. Dokonał on swojej pierwszej, samodzielnej napaści oraz uczestniczył w głośnym procesie swojego późniejszego mistrza, Zdzisława Marchwickiego, czyli „Wampira z Zagłębia”. Udział w procesie pozwolił mu szczegółowo poznać metody działania skazanego oraz kroki podejmowane przez policję. W tym samym roku zawarł też związek małżeński, żonę uważał za swojego największego przyjaciela. Niestety, nie powstrzymało to jego morderczych zapędów.
Zbrodnie „Wampira z Bytomia”
Joachim Knychała mieszkał w Piekarach Śląskich i wykonywał wyuczony zawód górnika. Napaści dokonywał w różnych śląskich miastach. Pierwszego ataku na kobietę dopuścił się w Bytomiu, w listopadzie 1974 r. Zaatakował ją na klatce schodowej. Ofiara przeżyła, ponieważ miała na głowie grubą, wełnianą czapkę, która osłabiła cios w tył głowy. Kolejna napaść miała miejsce w roku 1975 w Piekarach Śląskich. Tym razem, Wampir z Bytomia zabił. Jego pierwszą ofiarą śmiertelną była Stefania M. Uderzył kobietę siekierką, a następnie przeciągnął ranną przez jezdnię, zgwałcił ją w krzakach i porzucił konającą pod lipą. O to zabójstwo oskarżono chłopaka denatki, z którym pokłóciła się przed śmiercią.
Następny atak odbył się w Bytomiu, w kwietniu 1976 r., ofiara przeżyła. Kolejną śmiertelną ofiarą „Wampira” została Mirosława Sarnowska. Podróżowali razem w tramwaju, był maj 1976 r. Knychała wysiadł razem z kobietą, śledził ją, a następnie zadał kilka ciosów w głowę metalową rurką. Przeciągnął ciało w ustronne miejsce i rozebrał. Co ciekawe, to morderstwo było powiązane ze sprawą Zdzisława Marchwickiego, na którym Joachim się wzorował. Mirosława Sarnowska była głównym świadkiem w sprawie ostatniego zabójstwa, którego dopuścił się „Wampir z Zagłębia”. Zginęła w ten sam sposób, co jego ofiary, przez cios tępym narzędziem.
Joachim Knychała popełniał kolejne zbrodnie. W październiku 1976 r. ponownie zabił. Śledził swoją ofiarę od przystanku tramwajowego i zaatakował na klatce schodowej. Uderzył kobietę siekierą w głowę. Hałas zaalarmował psa sąsiadów. „Wampir z Bytomia” zarzucił ciało ofiary na ramię, uciekł z nim do piwnicy bloku, a tam wykorzystał ją seksualnie. Atak ten miał miejsce tuż obok komendy milicji. Funkcjonariusze powoli zaczęli wiązać sprawy zamordowanych kobiet. Punktem wspólnym okazała się linia tramwajowa numer sześć, dlatego też grupa operacyjna powołana do badania zbrodni nosiła kryptonim „Szóstka”. Niestety, stróże prawa nie potrafili schwytać napastnika.
„Wampir z Bytomia” wciąż atakował. W styczniu 1978 r. napadł na kobietę w Siemianowicach Śląskich. Był to przełom w sprawie, ponieważ udało się stworzyć portret pamięciowy napastnika, a nawet odtworzyć jego wizerunek na manekinie. Miesiąc później Knychała uderzył w Bytomiu. Tym razem zaatakował przy użyciu scyzoryka. W lipcu, w Chorzowie napadł na dwie dziewczyny. Obie otrzymały cios siekierą w głowę. W czerwcu 1979 r. w Piekarach Śląskich Joachim Knychała po raz pierwszy pozbawił życia dziecko. Dwie dziewczynki zbierały w lesie jagody, gdy spotkały seryjnego mordercę. Zaatakował je, zaciągnął w krzaki, a następnie wykorzystał seksualnie. Jedna z dziewczynek zmarła, druga cudem ocalała. Podejrzewano, że dzieci padły ofiarą pedofila, który opuścił więzienie. Służby powołały nową grupę operacyjną o nazwie „Frankenstein”.
W listopadzie 1979 r. Joachim Knychała został aresztowany. W Piekarach Śląskich zaatakował kobietę z dzieckiem, która złożyła zeznania. Milicja odkryła, że był on wcześniej karany za gwałt, dlatego stał się podejrzanym w sprawie o kryptonimie „Szóstka”. Funkcjonariusze siłą próbowali wydobyć z niego przyznanie się do winy, ale on uparcie milczał. Dodatkowo miał alibi na czas dokonywania zbrodni. Figurował na liście obecności w kopalni „Andaluzja”, w której pracował. Został zwolniony z aresztu i na jakiś czas zaprzestał ataków. Wstąpił nawet do PZPR, by odsunąć od siebie wszelkie podejrzenia. Przez dwa lata był przykładnym obywatelem oraz kochającym mężem i ojcem dwójki dzieci.
Ostatnia zbrodnia — prawda wychodzi na jaw
Joachim Knychała wdał się w romans ze swoją 17-letnią szwagierką Bogusią. Kiedy zaszła w ciążę, chciała, by ujawnili swoją relację. Joachim wiedział, że to zniszczy jego małżeństwo i postanowił, że do tego nie dopuści. Dokładnie zaplanował, jak pozbędzie się młodej kochanki. W maju 1982 r. wybrali się razem na spacer. W pewnym momencie Joachim zawiadomił milicję i rodzinę, że doszło do nieszczęśliwego wypadku. Twierdził, że jego szwagierka poślizgnęła się i uderzyła głową o kamień. Joachima zatrzymano w celu wyjaśnienia sprawy. Został wypuszczony, ale po dokładnym zbadaniu ciała wykluczono, aby mógł to być nieszczęśliwy wypadek. Dziewczyna otrzymała cios w głowę i to było przyczyną zgonu. Joachima ponownie aresztowano, a badania wariografem wykazały, że mężczyzna kłamie.
Za przesłuchanie podejrzanego był odpowiedzialny porucznik Roman Hula. Wiedział, że Joachim popełnił także pozostałe zbrodnie na kobietach i szukał sposobu, aby skłonić go do przyznania się do winy. Porucznik zaprzyjaźnił się z Knychałą, odwiedzał go w celi i przynosił książki, które ten tak uwielbiał. Nowatorskie metody funkcjonariusza zaczęły przynosić rezultaty, Joachim przyznał, że to on zabił Bogusię. Zaczął przyznawać się także do innych zbrodni. Rysopis sprawcy pasował do wyglądu Knychały, a ocalałe kobiety rozpoznawały w nim napastnika. Milicjanci dysponowali coraz mocniejszymi dowodami na jego winę. „Wampir z Bytomia” tłumaczył się nienawiścią do kobiet. Ofiary były wykorzystywane seksualnie, jednak Knychała nie chciał o tym wspominać, ewidentnie wstydził się tego, co robił z ich ciałami.
Joachim Knychała był inteligentnym mordercą, który kierował się swoimi zasadami. Nigdy nie atakował pod wpływem alkoholu, unikał powrotów komunikacją miejską po dokonaniu ataku, a narzędzia zbrodni, których używał, nie należały do niego. Alibi zapewniał sobie, wpisując się na nocne zmiany w kopalni. Takie podejście pozwoliło mu być przez tyle lat nieuchwytnym dla organów ścigania. W trakcie procesu nie przyznał się do wszystkich zarzucanych mu czynów, podważał wiarygodność świadków i wytykał milicji błędy. Desperacko próbował uniknąć kary śmierci. Ostatecznie i tak został skazany na karę śmierci za pięć zabójstw. Wyrok został wykonany 21 maja 1985 r. w więzieniu przy ul. Montelupich w Krakowie.
