Detektyw to zawód zaufania publicznego, którego usługi cieszą się coraz większą popularnością. Ludzie sięgają po pomoc prywatnych śledczych w sprawach zawodowych czy prywatnych. Co jednak naprawdę może taki specjalista? Czy detektyw może założyć podsłuch czy np. sprawdzać bilingi osób trzecich? Postanowiliśmy wyjaśnić najważniejsze aspekty dotyczące pracy biur detektywistycznych w Polsce.

Zaznaczmy już na wstępie, że detektywi nie działają jak w filmach. Większość ich pracy skupia się na skrupulatnym gromadzeniu i pozyskiwaniu materiałów (często zdobywanych dzięki analizie ogólnodostępnych materiałów czyli OSINT) oraz układaniu pojedynczych elementów w spójną całość. Detektywi nie pracują jak oddziały specjalne i nie używają zaawansowanych technik inwigilacyjnych. Co więcej, muszą zawsze działać w granicach prawa.

Jakie uprawniania mają detektywi?

Uprawnienia detektywów wskazane są w ustawie o usługach detektywistycznych z 2001 roku oraz różnych rozporządzeniach ministra sprawiedliwości. Art. 7 wspomnianej ustawy precyzuje, że detektyw nie może stosować środków technicznych oraz metod i czynności operacyjno-rozpoznawczych, zastrzeżonych dla upoważnionych organów na mocy odrębnych przepisów. Detektyw musi także dobrze znać przepisy dotyczące ochrony danych osobowych, gromadzenia informacji poufnych, kodeks cywilny i kodeks karny.

Pozyskiwanie, przetwarzanie i udostępnienie danych dotyczących śledztwa

Co może detektyw? Głównym obszarem działania śledczych jest przetwarzanie danych osobowych czy informacji na temat podmiotów gospodarczych. Pamiętaj, że detektyw może działać wyłącznie w granicach prawa. Powinien mieć odpowiednie szkolenie dotyczące przetwarzania danych czy udostępniania ich.

Co istotne, detektywi mogą działać z danymi, które są istotne z punktu widzenia ich śledztwa. Po analizie pozyskiwanych informacji powinni je zabezpieczyć lub usunąć, w zależności od potrzeb. Dane są najważniejszym elementem tworzenia układanki śledztwa. Uwaga! Tu znów należy pamiętać, że detektywi mogą pozyskiwać dane wyłącznie w legalny sposób.

Co może detektyw? Najczęściej zadawane pytania

Nie ma nigdzie określone wprost co może detektyw w czasie wykonywania obowiązków zawodowych, a czego mu nie wolno. To czy detektyw może nagrywać lub robić zdjęcia zależy tak naprawdę od kontekstu sytuacji, dopasowania do przepisów oraz charakteru prowadzonego przez niego śledztwa.

Czy detektyw może robić zdjęcia?

Detektyw ma prawo robić zdjęcia, jeżeli jest to konieczne przy prowadzeniu przez niego śledztwa. Na zdjęciach tych może uwiecznić osoby trzecie w różnych sytuacjach (także prywatnych). Pamiętać należy jednak, iż należy szanować postronne osoby oraz mienie. Dla przykładu, jeżeli na zdjęciu znajduje się figurant, a w tle w sposób wyraźny widać inną osobę, która nie jest związana ze sprawą, to taką osobę należałoby ocenzurować.

Czy detektyw może namierzyć telefon?

Detektywi nie mają prawa namierzać telefonów, wykorzystując do tego techniki operacyjne. Te zarezerwowane są wyłącznie dla funkcjonariuszy służb publicznych (np. policji) i mogą być stosowane tylko po zgodzie prokuratora lub sądu. Prywatny śledczy może natomiast sprawdzić położenie telefonu przez legalne funkcje np. dostępne w telefonach z Androidem opcje Znajdź telefon Google. Detektyw może również wykorzystywać metody socjotechniczne celem ustalenia pozycji telefonu lub jego właściciela.

Czy detektyw może założyć podsłuch?

Co do zasady, żaden detektyw nie może założyć podsłuchu, ukrytych kamer czy urządzeń lokalizacyjnych. Jedynym wyjątkiem jest obszar działania należący do klienta. Jeżeli ten wyrazi zgodę, biuro detektywistyczne może zainstalować kamery w mieszkaniu lub biurze należącym właśnie do zleceniodawcy. Zleceniodawca może mieć też przy sobie sprzęt detektywistyczny należący do wybranego przez siebie biura. Ogólnie detektywi mają jednak ustawowy zakaz stosowania technik inwigilacyjnych.

Czy detektyw może sprawdzić bilingi?

Detektyw nie może zwrócić się np. do firmy telekomunikacyjnej z żądaniem udostępnienia bilingów połączeń. Ma jednak prawo korzystać z udostępnionych mu przez klienta materiałów czy legalnych, dostępnych powszechnie informacji. Warto mieć na uwadze fakt, że rolą detektywa jest nie tylko pozyskiwanie informacji, ale też analizowanie ich w celu rozwiązania śledztwa. W przypadku bilingów pracą detektywa może być np. weryfikacja poszczególnych numerów.

https://umbra-test.v-stage.pl/czy-sledzenie-kogos-jest-karalne/

Do jakich zadań warto wynająć detektywa?

Pamiętajmy, że detektywi muszą poruszać się w granicach prawa. Ich zawód jest narażony w dużym stopniu na ryzyko złamania przepisów, w związku z tym praca detektywa wymaga m.in. znajomości prawa oraz metodyki działania.

A do jakich zadań warto wykorzystywać detektywów? Co może detektyw w ramach prowadzonych działań?

  • Poszukiwanie osób zaginionych – detektywi wspomagają działania policji lub działają na własną rękę i szukają osób zaginionych, zarówno nieletnich, jak i np. tych, którzy urwali kontakt z rodziną, a służby ich nie szukają, gdyż są podstawy do umorzenia śledztwa ze względu na dobrowolne zerwanie relacji.
  • Poszukiwanie skradzionych bądź zagubionych przedmiotów – prywatni śledczy ustalają często kto i w jakich okolicznościach skradł cenną biżuterię, dzieła sztuki, samochody lub inne, cenne dla klienta mienie.
  • Zbieranie dowodów zdrady lub innych, istotnych przy rozprawach rozwodowych – do zadań detektywa jest pomoc w przygotowaniu do rozprawy rozwodowej. Śledczy może dostarczyć dowody zdrady, przemocy w rodzinie, nadużywania alkoholu lub innych substancji odurzających.
  • Zbieranie dowodów nadużycia w pracy – w tym przypadku detektywi zajmują się m.in. molestowaniem seksualnym czy mobbingiem. Dzięki pracy detektywa masz większe szanse, aby wygrać potencjalne odszkodowanie w sądzie pracy.
  • Kontrola przyszłych pracodawców lub kontrahentów – biura detektywistyczne coraz częściej wykonują prace prewencyjne i kontrolne. Mogą sprawdzić np. czy potencjalny kontrahent jest wypłacalny i będzie wypłacalny po realizacji kontraktu.
  • Poszukiwanie dłużników i ustalanie majątku – prywatne biuro detektywistyczne ułatwi udokumentowanie faktycznego majątku dłużnika, co pozwoli odzyskać w sądzie mienie lub ustalić alimenty.
  • Wspomaganie śledztw kryminalnych – niekiedy detektywi pracują też jako prywatne wsparcie osób poszkodowanych w sprawach kryminalnych np. o zabójstwo, gwałt, przestępstwa finansowe itd.

Praca detektywa opiera się przede wszystkim na empatii, znajomości prawa i umiejętnościach pozyskiwania danych w taki sposób, aby nie było to uciążliwe dla obiektów obserwowanych czy klientów. Detektyw nie jest sędzią i nie wydaje wyroków. Jego zadaniem jest pozyskanie określonych materiałów, które mogą świadczyć o tezie założonej przez klienta albo ją obalić. Etyka w tym zawodzie to podstawa!

Sprawdź również